अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले नेतृत्व सम्हालेयता आफ्नो विवादास्पद नीतिहरू र असामान्य शैलीका कारण समर्थन र आलोचनाको दुई धारबीच यात्रा गरिरहेका छन्। तर हालैका घटनाक्रमहरूले उनको राजनीतिक धरातल थप कमजोर बनाएको विश्लेषकहरू बताउँछन्। 

शुक्रबार एकै दिन घटेका तीन निर्णायक घटनाहरू – एलन मस्कको अलगाव, अदालतको ट्यारिफसम्बन्धी फैसला, र पुटिनको मौनता – ट्रम्पका लागि रणनीतिक, कानुनी र कूटनीतिक रूपमा धक्का सावित भएका छन्।

टेस्ला र स्पेसएक्सजस्ता विश्वप्रसिद्ध कम्पनीका संस्थापक एलन मस्क ट्रम्प प्रशासनको आर्थिक सल्लाहकार परिषद्‌का सदस्य थिए। तर जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी पेरिस सम्झौताबाट अमेरिकाले औपचारिक रूपमा अलग हुने निर्णयसँगै मस्कले सार्वजनिक रूपमा विरोध गर्दै पदत्याग गरे।

मस्कले ट्वीट गर्दै भने: “जलवायु परिवर्तन वास्तविक हो, र पेरिस सम्झौता यसविरुद्धको न्यूनतम प्रयास हो। त्यसबाट अलग हुनु गलत निर्णय हो। म सल्लाहकार परिषद् छाड्दैछु।“

यो कदमले ट्रम्पको व्यापार र प्रविधि क्षेत्रमा रहेको प्रभावशाली छविलाई गम्भीर क्षति पु‍र्‍याएको छ। साथै यसले अमेरिकी प्रविधि उद्योग र सरकारबीचको दूरी बढ्ने सङ्केत गरेको छ।

ट्रम्प प्रशासनले ‘रेकिप्रोकल ट्यारिफ’ योजना अन्तर्गत विदेशी मुलुकहरूले अमेरिकी सामानमा जति शुल्क लगाउँछन्, अमेरिकाले पनि त्यति नै शुल्क लगाउने नीतिगत प्रस्ताव ल्याएको थियो। यसलाई व्यापार सन्तुलन कायम गर्ने औजारको रूपमा प्रस्तुत गरिएको थियो।

तर अमेरिकी संघीय अदालतले यस नीतिलाई “व्यवस्थापिका अधिकारको अतिक्रमण” भन्दै असंवैधानिक ठहर गरेको छ। अदालतले भनेको छ:

“व्यापार सम्बन्धमा कार्यपालिका शक्तिको दायरा सीमित छ। यो नीति अमेरिकी संविधानको मर्मविपरीत छ।“

यो फैसला ट्रम्पको संरक्षणवादी र राष्ट्रवादी व्यापार नीतिका लागि कडा झट्का हो, विशेषगरी चीन र युरोपेली संघसँग जारी व्यापार युद्धको सन्दर्भमा।

ट्रम्पको चुनावी विजयपछि रुसी हस्तक्षेपको आरोप बारम्बार उठ्दै आएको छ। यद्यपि ट्रम्पले रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनसँगको सम्बन्धलाई सधैं सकारात्मक रूपमा प्रस्तुत गरेका थिए। तर पछिल्लो घटनाक्रममा, जब एक पत्रकारले पुटिनसँग ट्रम्पप्रतिको धारणा मागे, उनले स्पष्ट रूपमा समर्थन जनाउन इन्कार गरे।

पुटिनले संक्षिप्त जवाफ दिए: “अमेरिकी राजनीतिमा हाम्रो कुनै चासो छैन।“

यस प्रतिक्रियाले ट्रम्पले अन्तर्राष्ट्रिय कूटनीतिक स्तरमा बनाउँदै आएको व्यक्तिगत सम्बन्धहरूको रणनीति असफल हुँदै गएको सङ्केत दिएको छ।

यी तीनवटा घटना कुनै सामान्य असहमति होइनन्; यिनले ट्रम्प प्रशासनको नीति, निर्णय र सम्बन्धका गहिरा कमजोरीहरू उजागर गरेका छन्। एलन मस्कजस्ता उद्योग नेताको साथ छुट्नु, अदालतको कानुनी अवरोध र पुटिनको तटस्थता – यी सबै आगामी चुनावी प्रतिस्पर्धा र जनसमर्थनमा निर्णायक हुनसक्छन्।