काठमाडौँले विश्वका प्रदूषित सहरहरूको सूचीमा पहिलो स्थान हासिल गर्दा, यो समाचारले धेरैलाई चकित पारेको छ। प्रदूषणको उच्चतम स्तर, विशेषगरी हावामा पियम २.५ कणहरूको अत्यधिक मात्रा, हाम्रो शहरको वायूको गुणस्तरलाई खराब बनाइरहेको छ। यसले स्वास्थ्य, वातावरण र जीवनयापनमा लम्बे समयसम्म प्रभाव पार्ने खतरा ल्याएको छ।

 काठमाडौँको प्रदूषणको मुख्य कारणहरूको विश्लेषण गर्दा, सबैभन्दा प्रमुख कारण भनेको सवारी साधनहरूको अत्यधिक संख्या हो। यो सहरमा दैनिक हजारौं सवारी चलिरहेका छन्, जसका कारण वायूमा धुँवा र ग्याँसहरूको स्तर बढिरहेको छ।

 त्यसैगरी, ठूला निर्माण परियोजनाहरू र सडक मर्मतका कामहरू पनि धुलो र प्रदूषणको मुख्य स्रोत बनेका छन्। जाडो महिनामा यसमा थप गम्भीरता थपिन्छ, जब प्रदूषण थोरै पनि छाँटिएको हुँदैन।

स्वास्थ्य र दीर्घकालीन प्रभाव प्रदूषणको यस स्थितिले स्वास्थ्यमा गम्भीर असर पारिरहेको छ। छोटो अवधिमा श्वासप्रश्वासका समस्या, चक्कर आउनु, र आँखामा जलन जस्ता लक्षण देखापर्न थालेका छन्। लामो समयसम्म प्रदूषणमा रहने व्यक्तिहरूलाई हृदयघात, मस्तिष्कघात र क्यान्सर जस्ता गम्भीर रोगको खतरा बढी हुन्छ। यसले विशेष गरी बालबालिका र वृद्ध व्यक्तिहरूको स्वास्थ्यमा असर पुर्याउन सक्छ।

काठमाडौँको प्रदूषण नियन्त्रण गर्नका लागि कडा कदम उठाउनु अत्यावश्यक छ। सवारी साधनको संख्या नियन्त्रण गर्ने, सार्वजनिक यातायातलाई प्राथमिकता दिने, र हरित क्षेत्रको विकास गर्न जरुरी छ। साथै, वातावरणीय जागरूकता र नागरिकहरूको सहकार्य पनि महत्त्वपूर्ण छ। यदि सरकारले र जनता दुवैले मिलेर काम गरे भने, प्रदूषणको स्तरलाई घटाउने सम्भावना बढ्न सक्छ।

 काठमाडौँको प्रदूषणको समस्या केवल हावामा मात्र सीमित छैन, यसले हाम्रो जीवनशैली र स्वास्थ्यलाई प्रभावित गर्दैछ।

 यस समस्यालाई हल गर्नका लागि सामूहिक प्रयास र दीर्घकालीन योजनाहरूको आवश्यकता छ। प्रदूषण नियन्त्रणका उपायहरू लागू नगरेसम्म यो स्थिति अझै खतरनाक बन्न सक्छ।