वैदेशिक रोजगारबाट आउने रेमिट्यान्स रकममा निरन्तर वृद्धि भइरहेको छ तर त्यसले मुलुकको आर्थिक प्रणालीमा अनपेक्षित असर पारेको छ। बजारमा पैसाको प्रवाह बढे पनि त्यसको प्रयोगमा सुस्ती देखिँदा वित्तीय प्रणालीमा ‘अत्यधिक तरलता’ को समस्या गहिरिँदै गएको छ।

आर्थिक गतिविधि कमजोर भएपछि उपभोग घटेको छ, जसको असर कर्जाको मागमा पनि परेको छ। बैंक तथा वित्तीय संस्थामा रकम प्रशस्त भए पनि लगानीको अवसर सीमित हुँदा कर्जा प्रवाह बढ्न सकेको छैन।

यसै सन्दर्भमा, राष्ट्र बैंकले तरलता नियन्त्रण गर्न आइतबार ४२ दिने निक्षेप संकलन कार्यक्रम ल्याएको थियो। सोमा ४० अर्ब रुपैयाँको माग भए पनि ४२ अर्ब २० करोड रुपैयाँ संकलन भयो। यसले बैंकहरूले लगानी गर्न नसकेको रकमलाई राष्ट्र बैंकले अस्थायी रूपमा अवशोषण गरेको देखिन्छ।

राष्ट्र बैंक विदेशी मुद्रा बिक्री र निक्षेप संकलनजस्ता मौद्रिक उपकरणमार्फत बजारको तरलता सन्तुलनमा ल्याउने प्रयासमा छ। तर जबसम्म आन्तरिक खपत र कर्जा लगानीमा सुधार हुँदैन, तबसम्म यो समस्या थप चुनौतीपूर्ण बन्ने देखिन्छ।

रेमिट्यान्स बढे पनि बजारमा माग घट्दा पैसाको प्रयोग कम।

कर्जा लगानी बढ्न नसक्दा बैंकमा पैसा थुप्रिएको स्थिति।

राष्ट्र बैंकले निक्षेप संकलनमार्फत ४२ अर्ब २० करोड अवशोषण गर्‍यो।

विदेशी मुद्रा बिक्रीमार्फत पनि तरलता सम्हाल्ने प्रयास।

यो अवस्था राष्ट्र बैंकका लागि चुनौतीपूर्ण मात्र होइन, अर्थतन्त्रलाई पुनर्जीवन दिन चाहने सरकारका लागि पनि गम्भीर संकेत हो। नीति निर्माताहरूले अब बजारमा माग बढाउने उपायतर्फ केन्द्रित हुनुपर्ने देखिन्छ।